In het programma Diversiteit en Dementie werken we samen met onze partners aan gelijke kansen op gezondheid en aan de kwaliteit van leven van mensen met en zonder dementie en een migratieachtergrond, en aan de ondersteuning van hun naasten. Hierbij zoeken we naar verbinding tussen onderzoek, onderwijs en praktijk om zo bij te dragen aan beter passende zorg en ondersteuning.
Achtergrond
Naar verwachting zal het aantal mensen met dementie in Amsterdam tegen 2030 met 56% toenemen. De meesten onder hen zullen thuis blijven wonen. Helaas sluit de geboden zorg en ondersteuning te vaak niet aan bij de wensen en behoeften van deze groep en hun naasten. Dit geldt vooral voor de snelgroeiende groep ouderen met een migratiegeschiedenis. Ons programma biedt inzicht in hun leefwereld door middel van kwalitatief en participatief onderzoek, in samenwerking met ouderen met een migratiegeschiedenis, hun naasten, vrijwilligers en beroepskrachten. We richten ons op ervaringsverhalen van zowel ouderen als medewerkers in de zorg. Door het ontwikkelen en delen van kennis streven we naar ondersteuning en zorg die aansluit op de diverse leefwerelden, zowel thuis als in het verpleeghuis.
Doel van het programma
Met dit programma dragen we bij aan gelijke kansen op gezondheid en aan de kwaliteit van leven van mensen met en zonder dementie en een migratiegeschiedenis.
We onderzoeken en analyseren de levensverhalen van ouderen, hun naasten, beroepskrachten en vrijwilligers. Met als doel beter te begrijpen welke rol migratie, ouder worden en dementie (zowel afzonderlijk als in combinatie) in hun leven speelt en in de zorg die de ouderen nodig hebben. We betrekken een ruimere groep van ervaringsdeskundigen, experts, denkers, schrijvers, kunstenaars en wetenschappers uit diverse sectoren bij de duiding van de opgehaalde levensverhalen.
Onze aanpak
1) Verhalen verbinden
We verzamelen en delen verhalen van ouderen met een migratiegeschiedenis, zowel met als zonder dementie door verhalentafels te organiseren, diepte-interviews af te nemen en participatieve en visuele onderzoeksmethoden toe te passen. Denk bijvoorbeeld aan de toepassing van de photovoice-methodiek en het gebruik van een verhalenkoffer met voel- en geurzakjes, foto’s, cultuurspecifieke voorwerpen en kledingstukken. Hiermee willen we twee doelen bereiken:
- Meer inzicht krijgen in hoe ouderen met en zonder dementie het ouder worden in Amsterdam ervaren, hoe migratiegeschiedenissen van betekenis zijn en hoe ouderen omgaan met de (soms moeizame) toegang tot zorg en ondersteuning en een complex zorglandschap.
- Verkennen hoe deze verhalen in het zorgleefplan van ouderen die in een zorginstelling wonen een plek kunnen krijgen.
‘’Verhalen van iemand met dementie en een migratiegeschiedenis, over het ouder worden in Nederland, leren ons niet alleen het onbekende, maar houden ons ook een spiegel voor.’’
2) Conceptuele verdieping diversiteit en dementie
Opbrengsten uit diepte- interviews en verhalentafels vormen de basis van conceptuele verdieping rondom ouder worden, dementie en migratiegeschiedenissen. We streven ernaar om theorie en praktijk op het gebied van diversiteit van migratiegeschiedenissen en dementie beter op elkaar aan te laten sluiten. Samen met de Vrije Universiteit Amsterdam analyseren we de verzamelde levensverhalen om de rol van migratie en dementie (zowel afzonderlijk als in combinatie) in het leven van ouderen en de zorg voor hen te begrijpen. We streven naar een meer diverse representatie van ouderen (ondervertegenwoordigden etnische groepen, verschillende migratiegeschiedenissen, gender, leeftijd).
Om een goed beeld te krijgen van wat er op het gebied van diversiteit en dementie al wordt gedaan in Amsterdam, plannen we gesprekken met verschillende medewerkers van de zorginstellingen die bij het Ben Sajet Centrum zijn aangesloten.
- Bijeenkomsten: verhalentafels met ouderen met een migratiegeschiedenis en hun netwerk.
- Bijeenkomsten: leerwerktafels met beroepskrachten om kennis en kunde te delen (uit zorg, welzijn en onderwijs).
- Werkconferenties met een lokale of landelijke uitstraling. Jaarlijks of tweejaarlijks.
- Publicaties; wetenschappelijk en rapportages.
- Kennisdeling; via tools (denk aan een draaiboek of handreiking, gesprekskaarten) of creatieve vormen zoals een podcast, (foto-) tentoonstelling e.d.
3) Leerwerktafels
De thema’s die uit de verzamelde data via verhalentafels en interviews komen vormen o.a. de basis voor meer aandacht voor en uitvoeren van cultuurspecifieke en diversiteitssensitieve zorg.
We onderzoeken hoe thema’s uit onze data door middel van de 90-dagen methode kunnen worden ontwikkeld tot een actieplan met bijvoorbeeld aanbevelingen voor beleids- en praktijkverandering.
We organiseren leerwerktafels met verschillende medewerkers van de zorginstellingen die bij het Ben Sajet Centrum zijn aangesloten. Zo krijgen we een goed beeld van wat er op het gebied van diversiteit en dementie speelt en waar vraagstukken liggen.
Resultaten
Binnen het programma Diversiteit en Dementie dragen de projecten bij aan een genuanceerder begrip van levenservaringen, kennis en gedrag vanuit het perspectief van de ouderen. We creëren ruimte voor het ontstaan van een beter begrip en bewustzijn rondom diversiteit en dementie. Daarnaast formuleren we aanbevelingen voor beleids- en praktijkverandering op het gebied van gezondheidsverschillen.
We brengen inclusie van migrantenouderen met en zonder dementie onder de aandacht binnen de lokale en landelijke politiek, onder zorg- en welzijnsinstellingen en andere betrokken organisaties. We onderhouden aandacht op bestuurlijk, management en uitvoerend niveau en contacten met de verschillende (etnische) doelgroepen. We delen de inzichten en aanbevelingen uit onze projecten middels bijeenkomsten en (wetenschappelijke) publicaties. In de komende periode zullen een serie ontmoetingen de basis vormen van verdere kennisontwikkeling en deling:
Netwerkversterking en verbreding via partners, onderwijs, praktijkorganisaties.
Contact
Vragen of ideeën over het programma Diversiteit & Dementie? Neem contact op met programmaleider Jeanny Vreeswijk – Manusiwa of onderzoeker Carline Wesdorp.
