Goed samenleven? Morele spanningen in de langdurige zorg
Op vrijdag 26 september 2025 sprak prof. dr. Femmianne Bredewold, bijzonder hoogleraar Samenleven met Verschil namens het Ben Sajet Centrum, haar oratie uit aan de Universiteit voor Humanistiek. In haar rede plaatst ze opvattingen over ‘goede’ zorg in historische context, belicht ze verschuivingen in macht en verantwoordelijkheid, en laat ze zien wat dit betekent voor de praktijk van zorg en samenleven vandaag. Ze houdt een dringend pleidooi om uitdrukkelijker stil te staan bij verschillende, en soms botsende, ideeën over ‘goede’ zorg. We moeten er voor waken dat we zonder kritische blik meegaan in het discours waarin zorg zonder meer van naasten wordt verwacht, aldus Femmianne.
Samen zorgen, omzien naar elkaar, zorgzame gemeenschappen – je kunt geen beleidsnota, visiedocument of meerjarenplan in de langdurige zorg openslaan of het staat erin. Zorg voor elkaar wordt breed bejubeld. Onder druk van de aanhoudende zorgcrisis richten gemeenten en zorginstellingen hun blik nadrukkelijk op familieleden, buren en vrienden van mensen met een verstandelijke beperking, psychiatrische achtergrond of ouderen die langdurige zorg ontvangen.
Maar hoe is het zo gekomen dat het delen van zorg in beleid zo’n prominente plek heeft verworven? Vinden vooral beleidsmakers dit een goed idee, of zien mensen die zorg nodig hebben, hun naasten en professionele zorgverleners dit ook als waardevol? Wat gebeurt er als hun verwachtingen en belangen botsen – wie bepaalt dan wat ‘goede zorg’ is? En welke gevolgen heeft het delen van zorg voor het dagelijks leven van mensen die afhankelijk zijn van zorg en voor hun naasten?
Het was een mooie middag in Gasthuis Leeuwenbergh, waar we de aanstelling tot bijzonder hoogleraar goed hebben kunnen vieren. Lees de oratie van prof. dr. Femmianne Bredewold via de website van de Universiteit voor Humanistiek.
Over de leerstoel
De leerstoel Samenleven met Verschil richt de aandacht op de ideeën die burgers zelf koesteren over het samenleven met elkaar. Ook zal er aandacht zijn voor initiatieven waarin mensen experimenteren met nieuwe manieren van zorg delen en hoe deze bijdragen aan inclusief samenleven met verschil. Tegelijkertijd kijkt men vanuit de leerstoel naar de betekenis van deze verschuiving voor professionals, organisaties en lokale overheden. Wat moeten zij doen om het inclusief samenleven te blijven realiseren voor burgers die langdurig afhankelijk zijn van zorg, ondanks de hedendaagse zorgcrisis? De leerstoel onderzoekt het wat en het hoe en brengt vragen samen die niet alleen een sociaal wetenschappelijke en wijsgerige, maar ook een bestuurskundige blik vereisen.
