Bij het Ben Sajet Centrum staat het gesprek tussen medewerkers in de zorg, ervaringsdeskundigen, onderzoekers, en beleidsmakers centraal. Eén van de uitgangspunten bij dat gesprek is dat alle gesprekdeelnemers met én van elkaar leren. Over hoe dit ‘samen leren’ werkt leerde het Ben Sajet Centrum de afgelopen jaren van en met UvA-onderzoekers verbonden aan het programma dementie. Dat gebeurde in ‘dialoogbijeenkomsten’.
Dit voorjaar brachten Silke Hoppe, Laura Vermeulen, Annelieke Driessen, Els Roding, Marije de Groot en Kristine Krause een artikel over de dialoogbijeenkomsten uit. We gaan er met auteur Silke Hoppe over in gesprek.
In 2015 startten jullie met de dialoogbijeenkomsten. In die periode gebruikten jullie ze om te rapporteerden over jullie onderzoek. Maar binnen twee jaar waren jullie niet meer alleen aan het woord. Aanwezigen ontwikkelden tijdens de avonden samen nieuwe inzichten over dementie. Hoe is dat gekomen?
Silke: ‘Als promovendi vonden we het belangrijk om bij te dragen aan de praktijk. Zo kwamen we op het idee om onderzoeksbevindingen te delen met onze doelgroep: mensen met dementie, hun familie en vrienden, mensen in de zorg en beleidsmakers. Gaandeweg veranderde de dynamiek van de bijeenkomsten. Wij waren niet alleen meer aan het vertellen. Alle aanwezigen waren met elkaar in gesprek. Het gesprek was in het begin niet gepland om participatief te zijn, maar werd dat wel.’
´Gelijkwaardigheid is belangrijk om samen tot nieuwe inzichten te komen´
Wat houdt een dialoogbijeenkomst in? ‘In een dialoogbijeenkomst komt telkens een ander thema uit het dagelijks leven met dementie aan bod. Het doel is om je kijk op het thema te verbreden. Soep en broodjes staan klaar en er is voldoende ruimte om anderen te leren kennen. Iedereen heeft een mening over een thema maar door theorie en ervaringskennis samen te brengen ga je anders naar een onderwerp kijken.
Wat heeft jullie geholpen bij het voeren van de gesprekken? ‘We gebruikten de Socratische gespreksmethode. Een oordeelvrije methode waarbij ruimte voor ieders perspectief ontstaat. Het was heel bijzonder wat er gebeurde in de gespreksgroepjes. Of je nu onderzoeker, persoon met dementie of verzorger was, ieder bracht haar perspectief op het onderwerp in. We spraken over die verschillende perspectieven, zonder naar een oplossing te zoeken. Hierdoor ontstond wederzijds begrip. Dat gelijkwaardige gesprek bleek van doorslaggevend belang om tot nieuwe inzichten te komen.’
Wat maakt deze methode nieuw voor jullie als onderzoekers? Silke: ‘In de wereld van het onderzoek is het gebruikelijk dat je presentaties geeft. Maar kennis samen met onderzoekdeelnemers ontwikkelen, dat gebeurt minder vaak. In de dialoogbijeenkomsten brachten we verschillende mensen én verschillende vormen van kennis samen. Daardoor gingen we anders tegen thema’s aankijken.
‘Je gaat anders tegen dingen aankijken. Niet als wetenschapper of professional, maar als mens’
Het hielp dat de groep aanwezigen heel divers was én dat zij elkaar door de tijd heen leerden kennen. Op den duur gingen alle aanwezigen er samen voor zorgen dat iedereen – verzorgenden, mensen met dementie en managers – eigen inbreng had.’
Deze dialoogvormen geven handvatten om praktijk, opleiding en wetenschap met elkaar in gesprek te brengen. Silke: ‘Omdat mijn collega’s en ik een team vormden vulden we elkaar vanuit onze verschillende onderzoeken aan. Wij deden het in het kader van onze PhD en daarna vrijwillig, omdat we inmiddels een community van vaste deelnemers hadden opgebouwd. Eigenlijk zou er voor dit soort werk vanuit universiteiten ondersteuning moeten zijn. Dat er bijvoorbeeld cursussen over dit soort vormen van samen leren gegeven worden. Het zou ook een mooie kruisbestuiving zijn om dit met andere opleidingen binnen de zorg en welzijn te doen. Bijvoorbeeld met Sociaal Werk of Verpleegkunde. Ik heb het gevoel dat we iets bijzonders hebben neergezet. Je gaat nieuwe relaties met mensen aan en gaat anders tegen dingen aankijken, niet als wetenschapper of professional maar ook als mens. Dat vond ik heel waardevol.’
Ben je nieuwsgierig naar het artikel? Klik hier.
Wil je mee doen aan een dialoogavond, of een andere Ben Sajet bijeenkomst? Kijk op onze agenda en meld je aan.
Meer over de dialoogbijeenkomsten:
- ‘Soep doet goed!’ Hoofdstuk van Kristine Krause en Annelieke Driessen over dialoogbijeenkomsten in het boek Goed Leven met Dementie. Bestel het boek gratis door een e-mail te sturen naar: info@bensajetcentrum.nl
- Dialoogbijeenkomsten over wederkerigheid in maart en september, over stilte in het verpleeghuis, en over intimiteit.
- Klik hier voor het verslag van de werkconferentie ‘Goed leven met Dementie’
